CHOROBY WYNIKŁE Z ALKOHOLIZMU PRZEWLEKŁEGO
Choroby wewnętrzne w przebiegu alkoholizmu nie doczekały się w Polsce zbyt bogatej literatury fachowej. Operuje się często zapożyczonymi z literatury zagranicznej wiadomościami, nie zawsze rzeczowo skonfrontowanymi z polskimi danymi klinicznymi.
Wśród chorób wewnętrznych obserwowanych u alkoholików w Polsce wymienia się:
— przewlekłe zapalenie jamy ustnej i gardzieli: badaniem fizykalnym stwierdza się u alkoholików brudno-szary nalot na języku i bardzo żywo przekrwioną błonę śluzową gardzieli; objawy te będące wynikiem działania na śluzówkę stężonego (nie rozpuszczonego jeszcze w ślinie i pokarmie) alkoholu ustępują po zaprzestaniu picia;
— przewlekły nieżyt żołądka lub zanik błony śluzowej żołądka. W wywiadach lekarskich alkoholicy skarżą się na bolesność w okolicy żołądka, puste odbijanie, brak łaknienia — szczególnie rano; badaniem fizykalnym stwierdza się bolesność uciskową okolicy żołądka; badaniem rentgenowskim stwierdza się znamienne objawy zaniku błony śluzowej żołądka; zmiany te tłumaczą obserwowane często u alkoholików znaczne wyniszczenie. W czasie leczenia odwykowego przeciwalkoholowego obserwuje się u pacjentów gwałtowny przybór wagi sięgający niekiedy 1 kg tygodniowo!
— upośledzenie funkcji wątroby. W każdym przypadku alkoholizmu przewlekłego stwierdza się znaczne powiększenie i bolesność wątroby, jako wynik jej uszkodzenia.-W Polsce jest to najczęściej uszkodzenie funkcji, a więc uszkodzenie odwracalne. Obserwuje się jednak niekiedy zmiany zwyrodnieniowe wątroby, a więc zmiany nieodwracalne, znane pod nazwą marskości wątroby. Schorzenie to jest szczególnie częste na zachodzie Europy, gdzie pije się alkohole kolorowe: rumy, koniaki itp., a także wina;
— upośledzenie funkcji układu krążenia i zmiany zwyrodnieniowe w mięśniu sercowym są typowymi schorzeniami alkoholików. Manifestują się one szybkim męczeniem się alkoholików, obrzękami nóg i innymi zmianami zastoinowymi. Zmiany te są postępujące, prowadzą do niewydolności krążenia i niejednokrotnie do śmierci.
Choroby neurologiczne wywołane przewlekłym używaniem alkoholu. W przebiegu alkoholizmu przewlekłego obserwuje się liczne zmiany chorobowe w układzie nerwowym mające charakter zmian krwotocznych, zapalnych bądź zwyrodnieniowych.
Przyczyną tych schorzeń jest z jednej strony sam fakt przewlekłego zatrucia alkoholem, z drugiej — występujące z reguły u alkoholików — zaburzenia gospodarki solami i witaminami. Spośród schorzeń tego rodzaju wymienia się:
— Zanik mózgu alkoholowy. U znacznej części alkoholików w stadium alkoholizmu przewlekłego stwierdza się (współczesnymi metodami badań klinicznych) zaniki mózgu różnego stopnia. Zaniki te mogą dotyczyć bądź kory mózgowej bądź też innych części mózgu. Istnieje np. schorzenie polegające na zaniku spoidła wielkiego mózgu (część mózgu łączącą obydwie półkule mózgowe); schorzenie to opisano u ludzi pijących duże ilości wermutów (Włosi). Znany i zastanawiający jest fakt, że zaniki te rzadko powodują upośledzenie funkcji intelektu, natomiast wyraźny jest związek stopnia i rodzaju zmian zanikowych mózgu z obserwowaną u tych alkoholików psycho-degradacją.
— Encefalopatia Wernickiego jako schorzenie należy do grupy awitaminoz i występuje przy znacznym niedoborze witaminy Bi. Niedobór taki wystąpić może u alkoholików w stadium alkoholizmu przewlekłego, na skutek niedostatecznego ilościowego i jakościowego odżywiania oraz upośledzonego przyswajania z powodu nieżytu żołądka. W schorzeniu tym niedobór witaminy B1 powoduje szereg drobnych krwotoczków w różnych okolicach mózgu. W następstwie tych krwotoczków i późniejszego bliznowacenia tkanki nerwowej występują zaburzenia neurologiczne, a mianowicie porażenia nerwów ruchowych gałki ocznej i niezborność kończyn, często objawy zapalenia wielonerwowego. W następstwie dołączają się do nich ciężkie zaburzenia psychiczne.
U chorego po początkowym okresie zwiastunów, którymi są: bóle głowy, zawroty, nudności, światłowstręt, bezsenność, zmiany nastroju, apatia, pojawić się mogą stany lękowe z podnieceniem, stany majaczeniowe. Choroba ta przebiega zwykle ostro i mimo stosowania intensywnego leczenia pozostawia zwykle trwałe ślady neurologiczne i psychiatryczne.