Osoby kierujące pojazdami obowiązane są stosować się do ogólnego nakazu rozważnego i ostrożnego prowadzenia pojazdów, zwłaszcza dostosowywania szybkości do istniejących warunków i ograniczeń ruchu. Samo naruszenie (bez wywołania dalszego skutku) przez uczestnika ruchu drogowego (kierowcę, woźnicę, rowerzystę, przechodnia itp.) przepisu o ruchu na drogach lub zasad bezpieczeństwa tego ruchu pociąga za sobą jedynie odpowiedzialność karno-administracyjną. Jednym z wymogów bezpieczeństwa ruchu jest zakaz znajdowania się w czasie prowadzenia pojazdu w stanie wskazującym na użycie alkoholu, a tym bardziej w stanie nietrzeźwości.
Wspomniany wymóg stanowi wyraz racjonalnej profilaktyki. Ustawa wychodzi ze słusznego założenia, że każdy nietrzeźwy kierowca samochodu lub motocykla, rowerzysta lub woźnica itd. stwarza potencjalne niebezpieczeństwo wypadku i dlatego ulega ukaraniu, choćby prowadził pojazd zupełnie prawidłowo.
Kto natomiast sprowadza katastrofę w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym lub bezpośrednie jej niebezpieczeństwo, podlega karze przewidzianej w art. 136 i 137 KK. Sprowadzenie niebezpieczeństwa w ogóle polega na wywołaniu takiej sytuacji, w której określonemu dobru znajdującemu się w stanie względnego bezpieczeństwa grozi efektywna szkoda. Przez pojęcie katastrofy w komunikacji drogowej rozumieć należy zdarzenie, które powstaje z pewną nagłością, zakłóca w sposób groźny ruch drogowy i powoduje szkody w rozmiarach nie dających się z góry przewidzieć. Szkody te mogą dotyczyć nie tylko życia i zdrowia ludzkiego, ale i mienia w znacznych rozmiarach.
Art. 145 KK — ustala odpowiedzialność tych osób, które naruszając chociażby nieumyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powodują nieumyślnie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby, albo poważną szkodę w mieniu. Kara wynosi wówczas do 3 lat pozbawienia wolności. Jeżeli następstwem naruszenia zasad bezpieczeństwa ruchu jest śmierć, ciężkie uszkodzenie ciała lub ciężki rozstrój zdrowia innej osoby sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do B lat. W przypadku zaś, gdy sprawca wyżej opisanych czynów z art. 145 KK popełni je prowadząc pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości, to podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Stosownie do treści art. 43 KK w razie skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym popełnione w stanie nietrzeźwości, sądy obowiązane są orzec w stosunku do sprawcy karę dodatkową zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres od roku do 10 lat. Pozbawienie prawa jazdy wiąże się logicznie z treścią wychowawczo-prewencyjną kar zasadniczych i ma na uwadze wzmożenie poczucia odpowiedzialności u kierowców.
Niezależnie od tych przepisów organy administracyjne mogą cofnąć prawo jazdy lub odmówić jego wydania, w przypadku gdy kierowca w czasie jazdy naruszył przepisy o zakazie znajdowania się pod wpływem alkoholu lub osoba ubiegająca się o prawo jazdy ukarana została wyrokiem sądowym za naruszenie przepisów o zwalczaniu alkoholizmu. Organy te obowiązane są odmówić wydania prawa jazdy, jeżeli osoba ubiegająca się o nie nadużywa alkoholu, co musi być stwierdzone badaniem lekarskim.
Problematyka trzeźwości zawodowej stanowi także integralną część zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy. Naruszenie wymogu zachowania trzeźwości w czasie pracy, jeżeli nawet nie dotyczy sytuacji uzasadniających stosowanie sankcji karnej, to jednak jako przejaw naruszenia porządku i dyscypliny pracy zawsze może być powodem do wyciągnięcia skutków służbowych aż do natychmiastowego rozwiązania umowy o pracę włącznie. Uchwała Rady Ministrów zaleciła wprowadzenie odpowiednich przepisów do regulaminów pracy.